AKÜ BİTERSE NE YAPILIR? AKÜ UYARI IŞIĞI NEDEN YANAR?
Araç elektrik sisteminin kalbi aküdür. Motor çalışmıyorken tüm elektrik ihtiyacını (iç aydınlatma, radyo, kilit sistemi) karşılar ve en önemli görevi motora ilk hareketi veren marş motorunu çalıştırmaktır. Peki, akü biterse veya uyarı ışığı yanarsa ne anlama gelir?
Bitik Akü Belirtileri Nelerdir?
- Zayıf Marş: Kontağı çevirdiğinizde motorun çok yavaş, "sanki dönmek istemiyormuş gibi" çalışması en net belirtidir.
- "Tık" Sesi: Kontağı çevirdiğinizde motor hiç dönmüyor, sadece "tık" veya "cıt" gibi tek bir ses geliyorsa, akü marş motorunu çevirecek kadar güçlü değil demektir.
- Işıkların Zayıflaması: Marşa basarken farların veya iç aydınlatmanın tamamen sönmesi veya çok zayıflaması.
- Hiç Tepki Yok: Kontağı çevirdiğinizde göstergelerin bile yanmaması, akünün tamamen bittiğini gösterir.
Akü Uyarı Işığı Neden Yanar?
Gösterge panelindeki kırmızı eksi/artı şeklindeki akü ışığı, birçok sürücünün sandığının aksine **"akü bitiyor" uyarısı değildir.** Bu ışık, aracın **"şarj sistemi arızası"** uyarısıdır.
- Bu ışık yanıyorsa, büyük olasılıkla şarj dinamosu (alternatör) artık aküyü şarj etmiyordur.
- Araç o an çalışmaya devam etse bile, sadece aküdeki mevcut elektriği kullanır ve bu elektrik bittiğinde (genellikle kısa bir süre sonra) araç yolda kalır.
- Bu ışığı görürseniz, tüm gereksiz elektrik tüketicilerini (radyo, klima, koltuk ısıtma) kapatıp derhal en yakın servise gitmelisiniz.
MARŞ MOTORU ARIZASI: KONTAK ÇEVİRİNCE "TIK" SESİ GELİYORSA
Oto elektrik sisteminin en önemli parçalarından biri marş motorudur. Bu motor, siz kontağı çevirdiğiniz anda devreye girer, motorun ana milini (krank mili) döndürerek motorun ilk ateşlemesini almasını ve çalışmasını sağlar. Çalıştıktan sonra görevi biter ve devreden çıkar.
Marş Motoru Arızası Nasıl Anlaşılır?
Aracınızın aküsü doluysa (farlar parlak yanıyor, radyo çalışıyorsa) ancak marşa bastığınızda aşağıdaki durumlar yaşanıyorsa marş motorundan şüphelenilir:
- Sadece "Tık" Sesi Gelmesi: En yaygın belirtidir. Bu ses, marş motorunun kendi "selonoid" (otomatik) parçasından gelir ancak motorun kendisi dönmüyordur. Bu, kömürlerin bittiğine veya selonoidin takılı kaldığına işaret edebilir.
- Boşa Dönme Sesi (Vınlama): Marş motoru çalışıyor ve hızlıca dönüyor ancak motoru çevirmiyorsa ("vınlama" sesi gibi), dişlisinin sıyrıldığı veya motorun volan dişlisine geçmediği anlamına gelir.
- Zorlanarak Yavaş Dönme: Akü sağlamsa ancak marş motoru motoru çok yavaş ve zorlanarak çeviriyorsa, marş motorunun içindeki burçlar veya sargılar hasar görmüş olabilir.
- Hiç Ses Gelmemesi: Kontağı çevirdiğinizde "tık" sesi bile gelmiyorsa, sorun kontak termiğinde, marş selonoidinde veya kablo bağlantılarında olabilir.
ARAÇTA SİGORTA NEDEN ATAR?
Araç elektrik sistemi, tıpkı evinizdeki gibi bir sigorta kutusu tarafından korunur. Bu sigortaların her biri, belirli bir elektrikli bileşeni (farlar, radyo, silecekler, cam motoru vb.) yüksek akımdan veya kısa devreden korumakla görevlidir.
Sigorta Nedir ve Neden "Atar"?
Sigorta, içinden belirli bir seviyede (Amper) akım geçmesine izin veren, üzerinde metal bir tel bulunan küçük bir koruyucu elemandır. Görevi, bağlı olduğu devrede tehlikeli bir durum oluştuğunda kendini feda ederek yanmak ve devreyi kesmektir. Böylece o devreye bağlı pahalı bileşenlerin (örneğin radyo veya beyin) yanmasını engeller.
Sigortanın Atma Sebepleri:
- Kısa Devre: En yaygın sebeptir. Bir elektrik kablosunun izolasyonu hasar görüp aracın metal şasisine temas ederse, akım toprağa aniden ve yüksek miktarda akmaya çalışır. Sigorta bu ani yükü algılar ve "atar".
- Aşırı Yüklenme: Devreye, kaldırabileceğinden daha fazla güç çeken bir cihaz bağlarsanız (örneğin, farlar için tasarlanmış bir devreye çok güçlü bir ses sistemi bağlamak) sigorta ısınarak atar.
- Hatalı Ampul veya Ekipman: Bazen bozulan bir ampul veya arızalı bir elektrik motoru (silecek motoru gibi) kendi içinde kısa devre yaparak sigortayı attırabilir.
Atan Sigorta Nasıl Değiştirilir?
- Öncelikle aracın kullanım kılavuzundan veya sigorta kutusu kapağından, arızalanan ekipmanın (örneğin çalışmayan radyo) hangi sigortaya bağlı olduğunu bulun.
- Atan sigortayı özel çektirmesiyle veya dikkatlice sökün. (İçindeki telin kopuk olduğunu göreceksiniz.)
- ÖNEMLİ: Atan sigortayı **mutlaka aynı Amper değerindeki** yeni bir sigorta ile değiştirin. Asla daha yüksek bir Amper takmayın; bu, yangın riskine yol açar!
- Eğer taktığınız yeni sigorta da anında atıyorsa, bu durum devrede kalıcı bir kısa devre olduğunu gösterir. Bir oto elektrikçisine başvurmanız gerekir.
